Türkiye’de Teknoloji Gündemini Sarsan Gelişme: Yapay Zeka Yasası Resmen Devrede!
Türkiye, dijital dönüşüm yolculuğunda tarihi bir adım atarak, yapay zeka teknolojilerinin kullanımını düzenleyen kapsamlı yeni yasayı Resmî Gazete’de yayımlayarak yürürlüğe koydu. Milyonlarca vatandaşı ve teknoloji sektörünü doğrudan etkileyecek olan bu düzenleme, belirli “yüksek riskli” yapay zeka uygulamalarına ciddi kısıtlamalar ve hatta yasaklar getiriyor. Peki, bu yasa neleri değiştiriyor ve hangi uygulamalar artık hayatımızda olmayacak? İşte teknolojitepe.com.tr olarak tüm detayları sizler için derledik.
Uzun süredir üzerinde çalışılan ve kamuoyunda büyük bir merakla beklenen “Yapay Zeka Sistemleri ve Dijital Güvenlik Kanunu”, Avrupa Birliği’nin AI Act’ine benzer bir yaklaşımla, inovasyonu engellemeden vatandaşların temel hak ve özgürlüklerini korumayı amaçlıyor. Yasanın temel felsefesi, şeffaflık, hesap verebilirlik ve insan denetimini ön planda tutarak yapay zekanın sorumlu bir şekilde geliştirilmesini sağlamak.
Yasak Kapsamına Giren Kritik Uygulamalar Neler?
Yeni yasa, toplum üzerinde olumsuz etkiler yaratma potansiyeli taşıyan bazı yapay zeka uygulamalarını kesin olarak yasaklıyor. Bu, Türkiye’nin teknoloji alanındaki en cesur adımlarından biri olarak görülüyor. İşte yasak listesinin en dikkat çeken maddeleri:
1. Sosyal Puanlama Sistemleri
Vatandaşların sosyal davranışlarını, güvenilirliklerini veya kişisel özelliklerini analiz ederek onlara bir “puan” atayan ve bu puana göre kamu veya özel hizmetlere erişimlerini kısıtlayan tüm sosyal puanlama sistemleri yasaklandı. Bu madde ile kişisel verilerin fişleme amacıyla kullanılmasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
2. Kamuya Açık Alanlarda Gerçek Zamanlı Biyometrik Gözetim
Kolluk kuvvetlerinin kullanımı da dahil olmak üzere, kamuya açık alanlarda insanların kimliklerini uzaktan ve gerçek zamanlı olarak tespit eden biyometrik gözetim sistemlerinin yaygın kullanımı yasak kapsamına alındı. Yasada, yalnızca ağır suçların soruşturulması gibi çok istisnai ve mahkeme kararına bağlı durumlarda bu teknolojinin kullanılabileceği belirtiliyor.
3. Bilinçaltı Manipülasyon Araçları
İnsanların farkında olmadan davranışlarını değiştirmeyi, kararlarını etkilemeyi veya zafiyetlerinden faydalanmayı amaçlayan yapay zeka destekli bilinçaltı manipülasyon tekniklerinin geliştirilmesi ve kullanılması tamamen yasaklandı. Bu, özellikle reklamcılık ve politik kampanyalarda etik dışı kullanımların önüne geçmeyi amaçlıyor.
4. Etiketsiz ve Kötü Amaçlı Deepfake İçerikleri
Yeni düzenleme, “deepfake” teknolojisine de sert bir sınır getiriyor. Bir kişiyi aldatmak, itibarını zedelemek veya dezenformasyon yaratmak amacıyla üretilen ve yapay zeka ile oluşturulduğu açıkça belirtilmeyen deepfake içeriklerin üretimi ve dağıtımı suç kapsamına alındı. Sanatsal veya parodi amaçlı içeriklerin ise “Bu içerik yapay zeka ile üretilmiştir” şeklinde net bir etiket taşıması zorunlu hale getirildi.
Teknoloji Şirketleri ve Vatandaşları Neler Bekliyor?
Yasa, sadece yasakları değil, aynı zamanda yapay zeka geliştiren şirketler için de yeni sorumluluklar getiriyor. Özellikle sağlık, finans, ulaşım ve hukuk gibi kritik sektörlerde kullanılan yapay zeka sistemlerinin şeffaf olması, nasıl karar verdiğinin açıklanabilmesi ve insan denetimine açık olması gerekecek. Bu kurallara uymayan şirketleri ise ciddi idari para cezaları bekliyor. Teknoloji dünyasının nabzını tutan teknolojitepe.com.tr olarak, bu geçiş sürecinin şirketler üzerindeki etkilerini yakından izlemeye devam edeceğiz.
Vatandaşlar için ise yeni yasa, önemli haklar tanıyor. Artık bir bankanın kredi başvurunuzu reddetmesi gibi hayatınızı etkileyen bir kararın yapay zeka tarafından alınıp alınmadığını öğrenme ve bu karara itiraz ederek bir insanın yeniden değerlendirme yapmasını talep etme hakkınız olacak. Bu konuda daha detaylı analizleri ve uzman görüşlerini teknolojitepe.com.tr bölümümüzde bulabilirsiniz.
Sonuç olarak, Türkiye’nin yeni yapay zeka yasası, teknoloji ile insan arasındaki dengeyi korumak adına atılmış devrim niteliğinde bir adım. Hem inovasyonun önünü açmayı hem de toplumsal değerleri ve bireysel hakları güvence altına almayı hedefleyen bu yasanın, ülkenin dijital geleceğini nasıl şekillendireceğini hep birlikte göreceğiz.
