Türkiye’de İş Kazaları: Yıllık 10 Milyar Dolarlık Kayıp ve Çözüm Yolları

Türkiye’de trafik kazalarının ardından en büyük ekonomik kayba yol açan iş kazaları, ülke ekonomisini yılda 10 milyar doların üzerinde bir yükle karşılıyor. Aydın’da iş sağlığı ve güvenliği alanında öncü kuruluşlardan Polat OSGB Sorumlu Müdürü ve İş Güvenliği Uzmanı Emin Tükel, bu acı tablonun değişmesi için tedbirlerin bir maliyet değil, stratejik bir yatırım olarak görülmesi gerektiğini vurguluyor. Tükel, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na tam uyumun, hem can kayıplarını hem de ekonomik kayıpları önlemede kritik rol oynadığını belirtiyor.

İş Güvenliği Kanunu ve Geçen Süreçte Öğrenilen Dersler

30 Haziran 2012’de Resmi Gazete’de yayımlanan ve 1 Ocak 2013’te yürürlüğe giren 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 2025 itibarıyla tehlike sınıfı ayrımı gözetmeksizin tüm iş yerlerinde zorunlu hale geldi. Bu kanunun yürürlüğe girmesinin üzerinden geçen yaklaşık 13 yıllık süreçte, iş güvenliğinin ne denli hayati bir konu olduğu ve alınan önlemlerin aslında birer yatırım olduğu net bir şekilde ortaya kondu. Geçmiş istatistikler, iş kazalarının büyük çoğunluğunun insan kaynaklı ihmaller ve yetersiz tedbirlerden kaynaklandığını acı bir şekilde gösteriyor. Avrupa ülkeleri arasında iş kazalarında üst sıralarda yer alan Türkiye’de, bu kazaların yıllık maliyetinin 10 milyar doları aştığı biliniyor. Uzmanlar, bu maliyetin yalnızca yüzde 25’inin önleyici tedbirlere harcanması durumunda, yaşanan acıların yanı sıra ülke ekonomisine de 7.5 milyar dolarlık önemli bir katkı sağlanabileceğine dikkat çekiyor.

Farkındalık Eksikliği ve Yatırım Gözüyle İş Güvenliği

Polat OSGB Sorumlu Müdürü Emin Tükel, iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uyumun bir formalite olmaktan çıkarak, bilinçli bir şekilde hayata geçirilmesi gerektiğini savunuyor. Tükel’e göre, iş güvenliği uzmanları olarak karşılaştıkları en büyük sorun, işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini bir maliyet kalemi olarak görmesi. Oysa alınmayan her basit önlem, ileride çok daha büyük maliyetlere ve telafisi imkansız sonuçlara yol açabiliyor. Tehlike sınıfı ne olursa olsun, tüm iş yerlerinin artık bu hizmeti almak zorunda olduğunu hatırlatan Tükel, kazaların genellikle göz ardı edilen basit tedbir eksikliğinden kaynaklandığını vurguluyor.

İş Kazalarını Önlemenin Basit Ama Etkili Yolları

Emin Tükel, iş kazalarına yol açan temel nedenleri sıralayarak, alınabilecek önlemlerin aslında ne kadar basit olduğuna işaret ediyor: Elektrik panolarının düzenli kontrolü, makine koruyucularının yerinde olması, yüksekte çalışma ekipmanlarının standartlara uygunluğu, kimyasal etiketlerinin güncelliği ve çalışanlara verilen düzenli eğitimlerle farkındalığın artırılması, birçok ağır yaralanma ve ölüm vakasının önüne geçebilir. Türkiye’deki en büyük tehlikelerden birinin ‘Bana bir şey olmaz’ anlayışı olduğunu belirten Tükel, çalışanların alışkanlıklar nedeniyle risk alma eğiliminin de kazalardaki yüksek oranların başlıca sebebi olduğunu söylüyor. Kişisel koruyucu ekipmanların (KKE) kullanılmamasının bir cesaret göstergesi değil, istatistiksel olarak bir kumar olduğunu ve bu kumarın kaybedeninin genellikle çalışanın kendisi olduğunu ifade ediyor.